Απο την μεταφράστρια Βασιλική Μπούντρη
O Ανώτατος Ιρανός Ηγέτης, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ (Ayatollah Ali Khamenei) δεν έχει παραδεχτεί δημόσια τη φύση και το μέγεθος της τρέχουσας δύσκολης οικονομικής κατάστασης στην οποία βρίσκεται η χώρα του, γεγονός που θα μπορούσε να υπονομεύσει τόσο τη σταθερότητα στο Ιράν όσο και το ισχύον θεοκρατικό καθεστώς.
Σε μια πρόσφατη επίσκεψή του σε διάφορες πόλεις στη βορειοανατολική επαρχία του Βόρειου Χορασάν (Khorasan), ο Χαμενεΐ, αναφερόμενος στην απότομη υποτίμηση του εθνικού νομίσματος, του Ριάλ (Rial), επανέλαβε, «Οι εχθροί εκφράζουν την ευχαρίστησή τους με έναν παιδαριώδη τρόπο και ισχυρίζονται ότι έχουν καταφέρει να προκαλέσουν προβλήματα στο ιρανικό έθνος και την Ισλαμική Δημοκρατία. .... Είναι πράγματι η κατάστασή μας χειρότερη από τη δική σας;» Υποτιμώντας ακόμη περισσότερο την ισχύουσα ασταθή οικονομική κατάσταση στο Ιράν, πρόσθεσε, «Το πρόβλημά σας είναι πολύ πιο σύνθετο από το δικό μας. Οι Οικονομίες σας έχουν φθάσει σε αδιέξοδο. ... Ο αμερικανικός λαός είναι αβοήθητος.».
Ο Χαμενεΐ έχει επαινέσει επανειλημμένα την «αποφασιστικότητα, τον διάχυτο ενθουσιασμό και την ευδαιμονία» που επικρατεί στο Ιράν. Ωστόσο, όχι όλα αλλά όλο και περισσότερα μέλη πολιτικών και θρησκευτικών κύκλων τάσσονται υπέρ της αισιόδοξης προοπτικής. Τρεις μεγάλοι Αγιατολάδες, θερμοί υποστηρικτές του καθεστώτος, ο Μακαρέμ Σιραζί (Makarem Shirazi), ο Σαφί Γκολπαγιεγκανί (Safi Golpayegani) και ο Σομπεϊρί Ζαντζανί (Shobeiri Zanjani) ανάρτησαν στις ιστοσελίδες τους, στις 12 Οκτωβρίου, μία κοινή επιστολή απευθύνοντας προειδοποιήσεις στην κυβέρνηση. Στην επιστολή τους αναφέρουν, «Αυτοί οι άνθρωποι που είναι πιστοί στο Ισλάμ και στο ισλαμικό καθεστώς ... απευθύνονται επανειλημμένα σε εμάς, διαμαρτυρόμενοι για τις οικονομικές δυσκολίες και την ιδιαίτερα ακραία και αβάσταχτη αύξηση των τιμών, η οποία σαν στόχο έχει τις κατώτερες οικονομικά κοινωνικές ομάδες». Νωρίτερα, στις 20 Σεπτεμβρίου ο Μακαρέμ δήλωνε, «Υπάρχει ένα όριο ανοχής. Μέχρι εκεί μπορεί να αντέξει κάποιος.».
Αναφορικά με τα σχόλια του Ηγέτη, δεν πρόκειται απλώς για μία ηθελημένη επίδειξη αδιαφορίας ή μία προσπάθεια υπόδειξης ενός αποδιοπομπαίου τράγου εκτός Ιράν που θα ευθύνεται για τις δυσκολίες στη χώρα. Σημαντικό στις αντικρουόμενες απόψεις είναι το γεγονός ότι οι μεγάλοι Αγιατολάδες είναι προσιτοί στους πολίτες του Ιράν ενώ οι επαφές του Χαμενεΐ ελέγχονται στο σπίτι του από μία μικρή ομάδα εργασίας.
Αυτή η έλλειψη επικοινωνίας μπορεί να εξηγεί και τις προσπάθειες του Χαμενεΐ να αντιπαραβάλλει τις πρόσφατες διαμαρτυρίες για την απότομη υποτίμηση του Ριάλ με τις μαζικές αναταραχές που ακολούθησαν τις αμφιλεγόμενες προεδρικές εκλογές του 2009. Σε μια φλογερή ομιλία του, στις 10 Οκτωβρίου στο Μποζνούρντ (Bojnourd), μια πόλη του Βόρειου Χορασάν, ο Ηγέτης εξήρε την «ετοιμότητα του λαού και την ικανότητά του να αναλαμβάνει δράση την κατάλληλη στιγμή», να αντιμετωπίζει την «συνωμοσία που έχει εξυφάνει ο εχθρός εναντίον του», όπως χαρακτηριστικά την αποκάλεσε και τέλος «να αποτρέπει την επανάληψη όσων έλαβαν χώρα το 2009».
Ενώ ο Χαμενεΐ δεν καταφέρνει να διαφοροποιηθεί μεταξύ των δυνάμεων που ενώθηκαν στο Πράσινο Κίνημα και των εμπλεκόμενων στις πρόσφατες διαμαρτυρίες για την οικονομική κατάσταση της χώρας, οι Μεγάλοι Αγιατολάδες παραδέχονται ότι μία διαφορετική κοινωνική τάξη αρχίζει τώρα να αναδύεται, η οποία απαρτίζεται από τα κατώτερα και μεσαία οικονομικά στρώματα.
Το Πράσινο Κίνημα υπήρξε μια χαλαρή συμμαχία μεταρρυθμιστών, πραγματιστών συντηρητικών, μετριοπαθών συντηρητικών και φιλελεύθερων με αιτήματα που αφορούσαν ποικιλία θεμάτων, από τον περιορισμό της εξουσίας του Ανώτατου Ηγέτη μέχρι και την ολοκληρωτική εξάλειψη του θεσμού της Διακυβέρνησης του Ισλαμικού Δικαστή (Velayat-e Faqih). Στο κίνημα είχαν παρεισφρήσει διανοούμενοι, συγγραφείς, καλλιτέχνες και ακαδημαϊκοί, αν και η βασική δομή του περιελάμβανε αστούς της μικρομεσαίας και ανώτερης κοινωνικής τάξης, γεγονός που εξηγεί την προάσπιση περισσότερο αστικών και πολιτικών δικαιωμάτων παρά οικονομικών. Έτσι, οι συγκρούσεις με τις Αρχές αποτελούσαν εκδήλωση και αναβίωση αυτού που είχε περιγράψει ο Ιρανός φιλόσοφος Ραμίν Τζαχανμπεγκλού (Ramin Jahanbegloo) ως «μια συνεχή διαμάχη μεταξύ παράδοσης και νεωτερισμού». Πρόκειται για μία εκατονταετής διάρκειας μάχη εντός της ιρανικής κοινωνίας που χρονολογείται ήδη από από τη Συνταγματική Επανάσταση του Ιράν,1905 - 1907.
Οι υποστηρικτές του Πράσινου Κινήματος, μπορεί ενδεχομένως υπό συγκεκριμένες συνθήκες να είναι προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο πολιτικής αντίστασης, ωστόσο δεν θα συμμετέχουν σε βίαιες συγκρούσεις, σώμα με σώμα. Τα μέλη αυτής της κοινωνικής ομάδας χαίρονται αναρτούν σχόλια στο Facebook αλλά σε γενικές γραμμές δεν είναι προετοιμασμένοι να διακινδυνεύσουν και τη ζωή τους.
Όσο η οικονομία συνεχίζει να συρρικνώνεται, η απότομη αύξηση της τιμής βασικών αγαθών ενδέχεται να σπρώξει στους δρόμους ένα διαφορετικό είδος κοινωνικών δυνάμεων. Αυτή τη φορά, η λανθάνουσα ανησυχία που προκαλείται λόγω του ανεξέλεγκτου πληθωρισμού, θα μπορούσε να μετατραπεί σε αναταραχή, καθοδηγούμενη από τα ασθενέστερα στρώματα, έτοιμα να αγωνιστούν για την επιβίωσή τους. Αυτός είναι και ο μεγαλύτερος προβληματισμός των Μεγάλων Αγιατολάδων. Αυτές οι δυνάμεις θα μπορούσαν να διαμορφώσουν αυτό που η δημοφιλής ιρανική ιστοσελίδα, Baztab-e Emrooz, αποκαλεί ως «το Κίνημα των Πεινασμένων».
Η υποτίμηση της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης από τον Χαμενεΐ προδίδει την αδυναμία του να κατανοήσει το μέγεθος και τη φύση του προβλήματος καθώς επίσης και τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός νέου κινήματος που πιθανόν να ξεπροβάλει. Η έλλειψη κατανόησης έχει οδηγήσει σε αισθήματα υπέρμετρης αυτοπεποίθησης, άρνηση στις αλλαγές και υπέρμαχη προάσπιση του ισχύοντος status quo.
Οι φωνές διαμαρτυρίας για την διοίκηση που ασκεί ο Πρόεδρος Μαχμούτ Αχμεντινετζάντ (Mahmoud Ahmadinejad) καθώς και για την ελλιπή συνεργασία με άλλες πολιτικές παρατάξεις, συνεχώς εντείνονται. Μόνο ένα νεύμα του Χαμενεΐ θα αρκούσε για να προετοιμάσει το έδαφος για κοινοβουλευτική έγκριση πρότασης μομφής κατά του Προέδρου και συνεπακόλουθη απομάκρυνσή του. Ωστόσο, όταν στα μέσα του Οκτώβρη το κοινοβούλιο εξέταζε κατά πόσον θα έπρεπε να θέσει υπό αμφισβήτηση τον Αχμεντινετζάντ και να ασκήσει κατηγορίες εναντίον δύο εκ των Υπουργών του, ο Ηγέτης έριξε τους τόνους επαινώντας τον Πρόεδρο για την «ικανότητά του να φέρει εις πέρας πολλά σημαντικά έργα και να κατασκευάσει μεγάλα έργα υποδομής».
Σε μια συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε τα σχόλια αυτά, ο Αντιπρόεδρος, Λοτφολάχ Φορουζαντέ (Lotfollah Forouzandeh) δήλωσε, «Βάσει της καθοδήγησης του Ηγέτη της Επανάστασης ... αίρεται οποιαδήποτε κοινοβουλευτική αμφισβήτηση του Αχμεντινετζάντ καθώς και η πρόταση μομφής κατά των δύο Υπουργών».
Καθώς οι κυρώσεις συρρικνώνουν όλο και περισσότερο την οικονομική δραστηριότητα στο Ιράν και η ζωή γίνεται δυσκολότερη για τον ιρανικό λαό, πόσο μάλλον για τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες, αναμένεται ένα ξέσπασμα δημόσιας οργής καθοδηγούμενο από μια νέα τάξη, μία τάξη που θα έπρεπε να έχει κάνει την εμφάνισή της ήδη από την Επανάσταση του 1979. Αν ο Χαμενεΐ δεν προσαρμοστεί στην πραγματικότητα, αυτό το νέο «Κίνημα των Πεινασμένων» θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τόσο την σταθερότητα στο Ιράν όσο και εκείνη του καθεστώτος του.
Σε μια πρόσφατη επίσκεψή του σε διάφορες πόλεις στη βορειοανατολική επαρχία του Βόρειου Χορασάν (Khorasan), ο Χαμενεΐ, αναφερόμενος στην απότομη υποτίμηση του εθνικού νομίσματος, του Ριάλ (Rial), επανέλαβε, «Οι εχθροί εκφράζουν την ευχαρίστησή τους με έναν παιδαριώδη τρόπο και ισχυρίζονται ότι έχουν καταφέρει να προκαλέσουν προβλήματα στο ιρανικό έθνος και την Ισλαμική Δημοκρατία. .... Είναι πράγματι η κατάστασή μας χειρότερη από τη δική σας;» Υποτιμώντας ακόμη περισσότερο την ισχύουσα ασταθή οικονομική κατάσταση στο Ιράν, πρόσθεσε, «Το πρόβλημά σας είναι πολύ πιο σύνθετο από το δικό μας. Οι Οικονομίες σας έχουν φθάσει σε αδιέξοδο. ... Ο αμερικανικός λαός είναι αβοήθητος.».
Ο Χαμενεΐ έχει επαινέσει επανειλημμένα την «αποφασιστικότητα, τον διάχυτο ενθουσιασμό και την ευδαιμονία» που επικρατεί στο Ιράν. Ωστόσο, όχι όλα αλλά όλο και περισσότερα μέλη πολιτικών και θρησκευτικών κύκλων τάσσονται υπέρ της αισιόδοξης προοπτικής. Τρεις μεγάλοι Αγιατολάδες, θερμοί υποστηρικτές του καθεστώτος, ο Μακαρέμ Σιραζί (Makarem Shirazi), ο Σαφί Γκολπαγιεγκανί (Safi Golpayegani) και ο Σομπεϊρί Ζαντζανί (Shobeiri Zanjani) ανάρτησαν στις ιστοσελίδες τους, στις 12 Οκτωβρίου, μία κοινή επιστολή απευθύνοντας προειδοποιήσεις στην κυβέρνηση. Στην επιστολή τους αναφέρουν, «Αυτοί οι άνθρωποι που είναι πιστοί στο Ισλάμ και στο ισλαμικό καθεστώς ... απευθύνονται επανειλημμένα σε εμάς, διαμαρτυρόμενοι για τις οικονομικές δυσκολίες και την ιδιαίτερα ακραία και αβάσταχτη αύξηση των τιμών, η οποία σαν στόχο έχει τις κατώτερες οικονομικά κοινωνικές ομάδες». Νωρίτερα, στις 20 Σεπτεμβρίου ο Μακαρέμ δήλωνε, «Υπάρχει ένα όριο ανοχής. Μέχρι εκεί μπορεί να αντέξει κάποιος.».
Αναφορικά με τα σχόλια του Ηγέτη, δεν πρόκειται απλώς για μία ηθελημένη επίδειξη αδιαφορίας ή μία προσπάθεια υπόδειξης ενός αποδιοπομπαίου τράγου εκτός Ιράν που θα ευθύνεται για τις δυσκολίες στη χώρα. Σημαντικό στις αντικρουόμενες απόψεις είναι το γεγονός ότι οι μεγάλοι Αγιατολάδες είναι προσιτοί στους πολίτες του Ιράν ενώ οι επαφές του Χαμενεΐ ελέγχονται στο σπίτι του από μία μικρή ομάδα εργασίας.
Αυτή η έλλειψη επικοινωνίας μπορεί να εξηγεί και τις προσπάθειες του Χαμενεΐ να αντιπαραβάλλει τις πρόσφατες διαμαρτυρίες για την απότομη υποτίμηση του Ριάλ με τις μαζικές αναταραχές που ακολούθησαν τις αμφιλεγόμενες προεδρικές εκλογές του 2009. Σε μια φλογερή ομιλία του, στις 10 Οκτωβρίου στο Μποζνούρντ (Bojnourd), μια πόλη του Βόρειου Χορασάν, ο Ηγέτης εξήρε την «ετοιμότητα του λαού και την ικανότητά του να αναλαμβάνει δράση την κατάλληλη στιγμή», να αντιμετωπίζει την «συνωμοσία που έχει εξυφάνει ο εχθρός εναντίον του», όπως χαρακτηριστικά την αποκάλεσε και τέλος «να αποτρέπει την επανάληψη όσων έλαβαν χώρα το 2009».
Ενώ ο Χαμενεΐ δεν καταφέρνει να διαφοροποιηθεί μεταξύ των δυνάμεων που ενώθηκαν στο Πράσινο Κίνημα και των εμπλεκόμενων στις πρόσφατες διαμαρτυρίες για την οικονομική κατάσταση της χώρας, οι Μεγάλοι Αγιατολάδες παραδέχονται ότι μία διαφορετική κοινωνική τάξη αρχίζει τώρα να αναδύεται, η οποία απαρτίζεται από τα κατώτερα και μεσαία οικονομικά στρώματα.
Το Πράσινο Κίνημα υπήρξε μια χαλαρή συμμαχία μεταρρυθμιστών, πραγματιστών συντηρητικών, μετριοπαθών συντηρητικών και φιλελεύθερων με αιτήματα που αφορούσαν ποικιλία θεμάτων, από τον περιορισμό της εξουσίας του Ανώτατου Ηγέτη μέχρι και την ολοκληρωτική εξάλειψη του θεσμού της Διακυβέρνησης του Ισλαμικού Δικαστή (Velayat-e Faqih). Στο κίνημα είχαν παρεισφρήσει διανοούμενοι, συγγραφείς, καλλιτέχνες και ακαδημαϊκοί, αν και η βασική δομή του περιελάμβανε αστούς της μικρομεσαίας και ανώτερης κοινωνικής τάξης, γεγονός που εξηγεί την προάσπιση περισσότερο αστικών και πολιτικών δικαιωμάτων παρά οικονομικών. Έτσι, οι συγκρούσεις με τις Αρχές αποτελούσαν εκδήλωση και αναβίωση αυτού που είχε περιγράψει ο Ιρανός φιλόσοφος Ραμίν Τζαχανμπεγκλού (Ramin Jahanbegloo) ως «μια συνεχή διαμάχη μεταξύ παράδοσης και νεωτερισμού». Πρόκειται για μία εκατονταετής διάρκειας μάχη εντός της ιρανικής κοινωνίας που χρονολογείται ήδη από από τη Συνταγματική Επανάσταση του Ιράν,1905 - 1907.
Οι υποστηρικτές του Πράσινου Κινήματος, μπορεί ενδεχομένως υπό συγκεκριμένες συνθήκες να είναι προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο πολιτικής αντίστασης, ωστόσο δεν θα συμμετέχουν σε βίαιες συγκρούσεις, σώμα με σώμα. Τα μέλη αυτής της κοινωνικής ομάδας χαίρονται αναρτούν σχόλια στο Facebook αλλά σε γενικές γραμμές δεν είναι προετοιμασμένοι να διακινδυνεύσουν και τη ζωή τους.
Όσο η οικονομία συνεχίζει να συρρικνώνεται, η απότομη αύξηση της τιμής βασικών αγαθών ενδέχεται να σπρώξει στους δρόμους ένα διαφορετικό είδος κοινωνικών δυνάμεων. Αυτή τη φορά, η λανθάνουσα ανησυχία που προκαλείται λόγω του ανεξέλεγκτου πληθωρισμού, θα μπορούσε να μετατραπεί σε αναταραχή, καθοδηγούμενη από τα ασθενέστερα στρώματα, έτοιμα να αγωνιστούν για την επιβίωσή τους. Αυτός είναι και ο μεγαλύτερος προβληματισμός των Μεγάλων Αγιατολάδων. Αυτές οι δυνάμεις θα μπορούσαν να διαμορφώσουν αυτό που η δημοφιλής ιρανική ιστοσελίδα, Baztab-e Emrooz, αποκαλεί ως «το Κίνημα των Πεινασμένων».
Η υποτίμηση της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης από τον Χαμενεΐ προδίδει την αδυναμία του να κατανοήσει το μέγεθος και τη φύση του προβλήματος καθώς επίσης και τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός νέου κινήματος που πιθανόν να ξεπροβάλει. Η έλλειψη κατανόησης έχει οδηγήσει σε αισθήματα υπέρμετρης αυτοπεποίθησης, άρνηση στις αλλαγές και υπέρμαχη προάσπιση του ισχύοντος status quo.
Οι φωνές διαμαρτυρίας για την διοίκηση που ασκεί ο Πρόεδρος Μαχμούτ Αχμεντινετζάντ (Mahmoud Ahmadinejad) καθώς και για την ελλιπή συνεργασία με άλλες πολιτικές παρατάξεις, συνεχώς εντείνονται. Μόνο ένα νεύμα του Χαμενεΐ θα αρκούσε για να προετοιμάσει το έδαφος για κοινοβουλευτική έγκριση πρότασης μομφής κατά του Προέδρου και συνεπακόλουθη απομάκρυνσή του. Ωστόσο, όταν στα μέσα του Οκτώβρη το κοινοβούλιο εξέταζε κατά πόσον θα έπρεπε να θέσει υπό αμφισβήτηση τον Αχμεντινετζάντ και να ασκήσει κατηγορίες εναντίον δύο εκ των Υπουργών του, ο Ηγέτης έριξε τους τόνους επαινώντας τον Πρόεδρο για την «ικανότητά του να φέρει εις πέρας πολλά σημαντικά έργα και να κατασκευάσει μεγάλα έργα υποδομής».
Σε μια συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε τα σχόλια αυτά, ο Αντιπρόεδρος, Λοτφολάχ Φορουζαντέ (Lotfollah Forouzandeh) δήλωσε, «Βάσει της καθοδήγησης του Ηγέτη της Επανάστασης ... αίρεται οποιαδήποτε κοινοβουλευτική αμφισβήτηση του Αχμεντινετζάντ καθώς και η πρόταση μομφής κατά των δύο Υπουργών».
Καθώς οι κυρώσεις συρρικνώνουν όλο και περισσότερο την οικονομική δραστηριότητα στο Ιράν και η ζωή γίνεται δυσκολότερη για τον ιρανικό λαό, πόσο μάλλον για τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες, αναμένεται ένα ξέσπασμα δημόσιας οργής καθοδηγούμενο από μια νέα τάξη, μία τάξη που θα έπρεπε να έχει κάνει την εμφάνισή της ήδη από την Επανάσταση του 1979. Αν ο Χαμενεΐ δεν προσαρμοστεί στην πραγματικότητα, αυτό το νέο «Κίνημα των Πεινασμένων» θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τόσο την σταθερότητα στο Ιράν όσο και εκείνη του καθεστώτος του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου